Her gün bir konuyu #MeraklısınaPsikoloji konseptiyle kısa bir yazı ile sizlere aktarmaya ve yapabilirsem uzun bir süre bunu devam ettirmeye niyet ettim. Bu sayede örneğin bir yıl sonra psikolojiye dair onlarca konuyu kısa kısa ele almış oluruz. Ancak bu döngüyü daha üçüncü günde kırdım ve maalesef üçüncü günde yazıyı yazamadım yoğunluktan. Ama telafi ederek üçüncü günü de bugünden yazıyorum ve kısaca plasebo nedir bundan bahsetmek istiyorum.
Plasebo kavramını daha önceden duymuş olmanız oldukça muhtemel. Özellikle aşı çalışmaları esnasında haberlerde genellikle ‘plasebo aşı’ kavramını da işitmiş olabilirsiniz. Zaten plasebo daha çok ilaç, aşı deneylerinde karşımıza çıkan ancak farklı alanlarda da etkisinden bahsedebileceğimiz bir kavram.
Plasebo etkisi nedir derseniz tanımı kısaca şu: Plasebo etkisini kabaca iyileştirici etkisi olmayan, farmakolojik bir özelliği bulunmayan bir şeyin iyileştirici etkisi olduğu düşünülerek kullanıldığında kişide bir miktar da olsa iyileşmenin sağlanması olarak adlandırabiliriz. Biraz daha açık anlatmakta fayda var. Örneğin başınız ağrıyor ve bir ağrı kesici bulup içtiniz. Bir süre sonra başınızın ağrısı hafifledi ve kullandığınız ilaca baktınız ki ilaç değil meğer sadece ilaçla aynı renk ve şekilde bir şekermiş. Ama ilaç içmeseniz bile başınızın ağrısı azaldı.
Mümkün değilmiş gibi gelebilir ya da saçma olduğunu düşünebilirsiniz ancak bir şeyin iyileştirici etkisinin olduğuna inanmanın bile bizde iyileştirici etkisi var. Bu nedenle de ilaç denemelerinde plasebo her zaman kullanılır ve ilacın etkisinin plasebonun etkisinden anlamlı olarak büyük olması beklenir. Yani bir ilacın (ya da aşı, terapi tekniği vs.) ilgili hastalığa fayda sağlayıp sağlamadığı araştırılırken kabaca grubun birine ilaç verildiği söylenerek ilaçla tıpatıp aynı şekle-görüntüye sahip ama hiçbir etkisi olmayan bir plasebo verilir. Diğer gruba ise ilacın kendisi… Sonrasında da ilaç verilen gruptaki iyileşmenin plasebo grubundaki iyileşmeden anlamlı düzeyde daha yüksek olması beklenir.
Bu durum sadece ilaçlarda değil örneğin bir terapi tekniğinin etkili olup olmadığı araştırılırken de yapılır. Tıpkı ilaçlarda olduğu gibi kabaca plasebo grubunda terapi uygulanmaz ama terapi süresi kadar bir görüşme yapılır ve denenen terapi tekniğinin plasebo grubundan anlamlı düzeyde farklılaşmasını beklerler.
Plasebo ve plasebo etkisi hakkında internette ya da kitaplarda fazlasıyla bilgi bulabilirsiniz elbette. Ancak benim ilk duyduğumdan beri hayret ettiğim şey, bir şeye sadece inanmanın bile ne kadar büyük bir etkiye neden olabildiği konusu olmuştur.
Sizlerle hala tanışmamışsak Hakkımda sayfasından benimle alakalı daha fazla bilgiye sahip olabilir, Instagram hesabımdan beni takip ederek ya da YouTube kanalımı ziyaret ederek farklı içeriklere ulaşabilir, abone olabilirsiniz. Yine soru, görüş ve önerileriniz için de sosyal hesaplarımdan bana ulaşabilirsiniz.