Pandemi döneminde psikolojik sağlamlığımızın ne kadar önemli olduğunu tekrar tekrar anladık. Hatta sadece psikolojik sağlığımız değil komple sağlığın ne kadar önemli olduğundan emin olduk. Günümüzde sağlık imkanlarımız fena düzeyde değil ancak hala bazı imkanlar lüks gibi görünüyor. Örneğin bir psikoloğa gidip psikoterapi hizmeti almak, diyetisyenden beslenme danışmanlığı almak ya da fizyoterapiste gitmek lüks bir hizmet olarak duruyor ki bunun pek çok doğru-yanlış sebebi var. Ancak size bugün psikolojik danışmanlıktan, beslenme danışmanlığına; fizyoterapiden kanser taramasına pek çok hizmetin ücretsiz olduğu bir birimi tanıtacağım. Hatta öyle ki buradan hizmet alabilmek için sosyal güvenecenizin olmaması bile sorun değil. Evet bu yazıda Sağlık Bakanlığı’nın “Hastalığa değil sağlığa yatırım yapmak” mottosuyla hizmet verdiği Sağlıklı Hayat Merkezleri’nden yani SHM’lerden bahsedeceğim.
Nedir Bu Sağlıklı Hayat Merkezi (SHM)?
Sağlıklı Hayat Merkezleri, Türkiye genelinde aile hekimliği sistemini kurup yaygınlaştırdıktan sonra birinci basamak sağlık hizmetlerini güçlendirmek amacıyla Sağlık Bakanlığı tarafından kurulan ve 81 ilde yaygınlaştırmayı planladığı bir hizmet. Sağlıkta Dönüşüm Programı kapsamında kurulan aile hekimliği sistemi ülkemizde oturtulmuş durumda. Öyle ki artık tüm il ve ilçelerde hatta çoğumuzun evine birkaç dakikalık mesafede aile hekimliği bulunuyor. İşte sağlıklı hayat merkezleri de bu dönüşüm projesinin ikinci aşamasını oluşturuyor aslında.
Sağlık Bakanlığı, hekimlik dışındaki sağlık hizmetlerine ulaşılmasını kolaylaştırmak ve bu sayede halk sağlığını korumak, sorunların hastalık düzeyine gelmeden çözülmesini sağlamak ve sağlıklı bir yaşamı herkes için mümkün hale getirebilmek adına ikinci aşamada tüm illerde SHM’leri kurmayı planlıyor. Ancak şuan için bildiğim kadarıyla tüm illerde yok yanlış hatırlamıyorsam 30-40 civarı ilde mevcut.
Ben de şuan SHM’de görev yapan bir psikolog olarak genellikle sağlıklı hayat merkezlerinin bulunduğu illerde de pek bilinmediğini fark ettim. Görüşmeye gelenlerin çoğu uzun süre böyle bir hizmet aradıktan sonra bir şekilde bir yakınından duyduğunu ve o zamana kadar hiç haberinin olmadığını söylüyor. Daha da ötesi gelenler sadece psikologla görüşmeye geldiğinde SHM koridorundaki hizmetleri görünce bazen şaşkınlıkla bunların hepsinin burada ve ücretsiz olmasına da şaşırabiliyorlar. Aslında biraz da bu yüzden bu yazıyı yazıyorum.
Sağlıklı Hayat Merkezleri’nde(SHM) Bulunan Hizmetler
Evet psikolojik danışmanlık, beslenme danışmanlığı, çocuk gelişimi, sigara bırakma polikliniği ve daha aşağıda sıralayacağım pek çok hizmet SHM’lerde mevcut. Bu hizmetleri hastanede bulmak istediğinizde ya kalabalıktan ötürü kısıtlı olabiliyor ya da randevu bulmakta zorluk yaşanabiliyor. Özelden böyle bir hizmet almak istediğinizde ise çoğu zaman fiyatlarından ötürü lüks kalabiliyor. Oysa SHM’ler sayesinde bu hizmetler bir nebze de olsa lüks olmaktan çıkıp herkesin ulaşabileceği bir hizmet haline dönüşebilir. Bu yüzden de bilinirliğinin artmasını önemsiyorum. Çünkü bu hizmetler tamamen ücretsiz. Hatta sosyal güvencenizin olması bile gerekmiyor. Var olan hizmetler noktasında haliyle öncelikle kendi yaptığım işten bahsetmek istiyorum yani psikolojik danışmanlık hizmeti. İşte Sağlıklı Hayat Merkezleri’nde bulunan hizmetler:
Ruh Sağlığı Danışmanlığı
Çocuk ve Ergen Sağlığı Danışmanlığı
Tütün ve Madde Bağımlılığı Danışmanlığı
Beslenme Danışmanlığı
Kronik Hastalıklar ve Fiziksel Aktivite Danışmanlığı
Kadın ve Üreme Sağlığı Danışmanlığı
Kanser Erken Teşhis, Tarama ve Eğitim Merkezi (Ketem) Danışmanlığı
Enfeksiyon Kontrol Hizmetleri
Koruyucu Ağız ve Diş Sağlığı Danışmanlığı
Tıbbi Hizmetler
İdari Hizmetler
Ruh Sağlığı Danışmanlığı
Sğlıklı Hayat Merkezlerinde; psikolog, çocuk gelişimci, aile danışmanları ve sosyal çalışmacılar mevcut. Bu sayede bir bireysel psikolojik danışmanlık, aile ve çift görüşmeleri, çocuk ve ergenler için psikolojik danışmanlık gibi pek çok hizmeti ücretsiz olarak alabilirsiniz. Burada önemli gördüğüm husus daha önce de dediğim gibi buraların hastane kadar kargaşalı olmadığı için daha ulaşılabilir olması ve tamamen ücretsiz olması.
Bu yüzden psikolojik anlamda kendinizi kötü hissettiğinizde, ailenizle alakalı danışmanlık almak istediğinizde, ilişkilerinizi konuşmak istediğinizde, sınav kaygılarınız depreştiğinde ve daha pek çok sorunda Sağlıklı Hayat Merkezleri’nin aklınızın bir köşesinde olmasını ve ilinizde olup olmadığını kontrol etmenizi mutlaka tavsiye ederim. Çünkü ücretsiz vs olması dışında da Sağlık Bakanlığı burada çalışan personelin eğitimine de oldukça dikkat ediyor. Bu yüzden çok fazla işinize yarayabilir.
Çocuk ve Ergen Sağlığı Danışmanlığı
Yine SHM’lerde bulunan imkanlar sayesinde çocuklar ve ailelere yönelik gelişim değerlendirme hizmetlerinden faydalanabilirsiniz. Gebelik döneminden itibaren anne-babalara yapılan eğitimlere katılabilir bu süreci gerek kendiniz gerek aileniz ve çocuğunuz için oldukça etkili hale getirebilirsiniz.
Beslenme Danışmanlığı
Sağlıklı Hayat Merkezleri’nde diyetisyenler de bulunuyor. Beslenme alışkanlıklarımızın pek çok soruna gebe olduğunu az çok biliyoruz. Bu nedenle SHM’lerden bu konuda fazlasıyla istifade edebilir; beslenme danışmanlığı, sağlıklı beslenme eğitimi, obezite danışmanlığı, diyet gibi pek çok hizmeti yine ücretsiz olarak alabilirsiniz.
Tütün ve Madde Bağımlılığı Danışmanlığı
SHM’deki faaliyetler arasında duyduğunuzda şaşıracağınızı düşündüğüm bir hizmet de bu. SHM’lerde sigara bırakma polikliniklerindeki uzman hekim ve diğer meslek elemanları yardımıyla sigarayı bırakma konusunda tedavi ve destek alabilirsiniz. Ayrıca madde bağımlılığından kurtulma sürecinde de danışmanlık hizmeti ile daima size destek olabilecek uzmanlarla görüşebilirsiniz.
Diğer Hizmetler
Diğer hizmetleri de burada uzun uzun yazıp sizi sıkmak istemem ama onları da buraya link olarak ekliyorum. Bu linkler aracılığıyla Sağlık Bakanlığı’nın sitesinden hizmetlerin detaylarına erişebilirsiniz. Ancak çok daha önemlisi şu pandemi döneminde biraz karışık olsa da şöyle ortalık biraz rahatladığında bence iliniz/ilçenizdeki bir SHM’yi ziyaret edin derim. Diğer hizmetleri de yukarıda zikretmiştim ama hizmetlerin detaylarına şu linkten ulaşabilirsiniz.
Özetle…
Bu yazıda benim de bizzat çalıştığım ve yeterince tanınmadığını düşündüğüm Sağlıklı Hayat Merkezleri’nden sizlere bahsetmiş oldum. Zira psikolojik danışmanlık, beslenme danışmanlığı, fizyoterapi gibi bazı hizmetlerin günümüzde hala lüks ve pahalı olduğu bir dönemdeyiz. Ancak SHM’ler sayesinde bu hizmetlere erişmek büyük oranda mümkün. Bu merkezleri ziyaret ederek 1. basamak sağlık hizmetlerinden faydalanabilir, sorunların hastalığa dönüşmeden önüne geçebilir, sağlıklı bir yaşam sürmede profesyonel destek alabilirsiniz.
Ayrıca bu yazıyı ve hizmeti çevrenizle paylaşarak bilinirliğini artırabilir, görüş ve önerilerinizi gerek iletişim sayfasından gerekse Instagram hesabımdan benimle paylaşarak gelişimime katkıda bulunabilirsiniz.