Okuduğum kitaplara kısaca bir inceleme yazısı yazarak hem sizlere önermek hem de kendi motivasyonumu artırmak amacıyla başladığım serinin ilk kitabı; İFA:İnsanın Fabrika Ayarları.
İnsanın Fabrika Ayarları (İFA) serisinin yazarı pek çoğunuzun da tanıdığını tahmin ettiğim biyolog, tıbbi fizyoloji uzmanı Sinan Canan. İFA ise üç kitaplık bir serinin çatı ismi diyebilirim. Kitap, insanın doğasını yani fabrika ayarlarını insana tanıtıp, öğretip, hatırlatıp insan olmanın gereğini yerine getirmesini sağlamak amacıyla yazılmış diyebilirim kabaca.
Kitabı okurken ilgimi çeken en hoş şeylerden biri Sinan Canan’ın üslubu ve bilgiyi aktarış şekli oldu. Zira gerek üniversitede gerek okumalarımda sinirbilim ve insan fizyolojisine dair kitapta bahsedilenleri az çok biliyordum. Ancak o akademik bilginin böyle tatlı tatlı sohbet havasında ve herkesin anlayacağı bir şekilde aktarılması ayrıca beni memnun etti. Zaten üç kitabı da çok hızlı bir şekilde okuyup bitirme imkanım oldu. Kitapları da kısaca içerik açısından bahsedeyim ki zaten yazının sonuna Sinan Canan’ın kitapların özeti niteliğinde bir konuşmasını da ekleyeceğim.
I. Kitap: BEDEN
Seri üç kitaptan oluşuyor ki son kitap çıkalı çok da uzun bir zaman olmadı. 1. Kitap BEDEN başlığıyla çıkmış ve insan bedenini tüm ‘çıplaklığıyla’ tanıtıp bedenimizin fabrika ayarlarının gerektirdiği şeyleri yerine getirebilmek için neler yapmamız gerektiğinden bahsediyor. Beden için iki fabrika ayarından bahsetmiş; (i) Hareket, (ii) Az, Çeşitli ve Aralıklı Yemek.
Elbette kitapta hareket deyince bir fitness programı ya da az ve çeşitli yemek deyince şöyle güzel bir diyet listesi vermiyor kitap. Bedenimizin nasıl şa anki durumuna geldiği ve fabrika ayarlarında ne tür bir düzenin, nasıl bir işleyişin olduğunu anlatıyor. Hareketsiz bir hayatın sonuçları ve bunun için neler yapılabileceği, mevcut beslenme alışkanlıklarımızın bize verdiği zarar ve bunun önüne nasıl geçebileceğimiz… Yani evet bir diyet listesi yok kitapta ama kitabı okuyup bitirince de ‘ee napcam ben şimdi’ diye kalmıyorsunuz. Onu da madde madde ilkelerle yol gösterici bir şekilde açıklıyor her kitapta.
II. Kitap: İLİŞKİLER VE STRES
İkinci kitapta da Sinan Canan’ın bahsettiği iki fabrika ayarı var; (iii) Olumlu ve Zengin Sosyal İlişkiler, (iv) Düşük Stresli Bir Yaşam. Sürekli duyar geçeriz belki ‘İnsan sosyal bir varlıktır efenim’ sözünü ama üzerine ne kadar düşünüp taşındık onu bilemem. Sosyal ilişkilerin önemine dair çok sık vurgu yapılıyor. Hele hele ki pandemi döneminde sosyal ilişkilerin önemini zaten anladık ancak bu kitapta buna çok daha çarpıcı ve hoş bir şekilde değiniliyor. Ayrıca stres konusunda da stresin fizyolojisini ve işlevini anlamak için okunmasını tavsiye edebileceğim bir kitap.
III. Kitap: SINIRLARI AŞMAK
İşin doğrusunu benim en çok ilgimi çeken ve seride en çok beğendiğim kitap üçüncü kitap oldu. Sinan Canan bu kitapta da insanın son fabrika ayarı olarak sınırları aşmak konusunu o kaliteli üslubuyla anlatmış. İnsanın içinde bulunduğu sınırıları aşmak gibi bir güdüyle dünyaya geldiğini ve konfor alanına sıkışıp kalan insanların o konfor alanından çıkmadıkça nasıl sıkışmış ve huzursuz hissettiğini anlatıyor. Ki bu durumun fabrika ayarlarıyla çeliştiğini, konforun bizi nasıl çürüten bir şey olduğunu, insanın sınırları aşmak üzere var olan bir canlı olduğundan bahsediyor.
Kitabı uzun uzun anlatmak mümkün elbette ama kitabı beğendiğim için önermek, önerirken de fikir vermesi açısından kısaca neden bahsettiğinden bahsetmek istedim. Ayrıca Sinan Canan’ın İnsanın Fabrika Ayarları serisinin genel bir özeti niteliğinde bir TEDx konuşmasını da aşağıya iliştiriyorum.
Son olarak…
Sizlerle hala tanışmamışsak Hakkımda sayfasından benimle alakalı daha fazla bilgiye sahip olabilir, Instagram hesabımdan beni takip ederek ya da YouTube kanalımı ziyaret ederek farklı içeriklere ulaşabilir, abone olabilirsiniz. Yine soru, görüş ve önerileriniz için de sosyal hesaplarımdan bana ulaşabilirsiniz.