Kendisini Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT) alanındaki çalışmalarından ve Fark Et, Düşün, Hisset, Yaşa kitabından az çok tanıdığınızı düşündüğüm Hakan Türkçapar’ın yeni çıkan kitabı Depresyondan Çıkış Yolu’na yakından bakıyoruz. Kitap içeriğinde ne var? Depresyonla baş etmek için yeterli mi? Kitaptan nasıl en iyi faydayı sağlarız? gibi soruların cevabını bu yazıda bulabileceğinizi düşünüyorum.
Depresyondan Çıkış Yolu kitabı bir tür kendi kendine yardım kitabı. Eğer kendi kendine yardım kitaplarından maksimum faydayı sağlayabilmek adına nasıl bir yol izleyeceğinizi merak ediyorsanız öncelikle bu yazıma göz atmanızı öneririm. Çünkü kendine yardım kitapları roman, hikaye okur gibi okunacak kitaplar değil. Doğru bir okuma yapılmadığında faydadan çok hayal kırıklığına neden olabilir. Ayrıca kitabın yazarı Prof. Dr. Hakan Türkçapar’ı hala tanımıyorsanız kısaca özgeçmişine şu linkten göz atabilirsiniz. Bu ufak uyarıyı yaptıktan sonra kitap içeriğine ve incelemesine geçebiliriz.
Öncelikle Kısaca Depresyondan Bahsedelim
Depresyon, psikolojik rahatsızlıklar arasında en yaygın olanı diyebilirim. Hatta bazı uzmanlar tarafından -yaygınlık açısından- psikolojik rahatsızlıkların gribi olarak nitelendiriliyor. Günlük yaşamınızda keyifsiz zamanlarınızda sık sık ‘depresyonda’ olduğunuzu düşünüyor olabilirsiniz. Ancak depresyon zannedildiğinden çok daha ağır seyredebilen bir sorun. Ki depresyon kelimesi Latince’deki çökme anlamına gelen “depressio” kelimesinden geliyor. O halde depresyonun belirtileri nedir kimler depresyondayım diyebilir gelin buna bakalım.
Depresyonun tanı kriterlerini aşağıdan inceleyebilirsiniz. Ancak bir uyarıyı yapmakta da fayda var. Tanı koymak bir ruh sağlığı uzmanının işidir. Dolayısıyla bu kriterleri okuduktan sonra kendinize bir tanı koymamanızı tavsiye ederim. Bu kriterler sayesinde sadece muhtemel sorununuzun ne olduğu konusunda bir öngörünüzün olmasını amaçlıyorum. Bir kişiye depresyonda diyebilmek için kişide ardışık iki hafta boyunca, neredeyse her gün ve günün tamamına hakim olacak şekilde ortaya çıkan aşağıdaki belirtilerden en az 5 tanesinin bulunması gerekir. Ayrıca bu beş kriterden en az bir tanesi ilk iki kriterden (çökkün duygudurum, istek kaybı/zevk alamama) birini içermeli.
Çökkün Duygurum
İstek Kaybı/Zevk Alamama
Enerji Kaybı/Yorgunluk
Özsaygı ve özgüvenin azalması/Suçluluk Duygusu
Durgunluk, Az Konuşma, Az hareket etme
Dikkati Toparlamada Güçlük, Odaklanamama, Unutkanlık
Uyku Bozukluğu
İştahta Bozulma
İntihar, Ölüm Düşünceleri
Bedensel şikayetler, sebepsiz ağrılar, cinsel istekte azalma gibi diğer belirtiler
Tekrar etmekte fayda var tanı koymak bir uzmanın işidir. Dolayısıyla burada kendinize tanı koymayın sadece kitap seçerken muhtemel sorununuzu daha iyi belirleyebilmek adına bu bilgileri kullanmanız daha uygun olacaktır.
Kitap İçeriği ve İnceleme (Depresyondan Çıkış Yolu)
Depresyondan Çıkış Yolu kitabı bir tür “Kendi Kendine Yardım Kitabı”. Kitabın başında kısaca kitapta bölüm bölüm nelerin anlatıldığı ve nasıl okunması gerektiğini anlatan bir okuma rehberi var. Akabinde depresyonun ne olduğu kriterlerinin ne olduğu gibi konular anlatılıyor ki yukarıda bahsettiğim kriterleri çok daha detaylı şekilde orada bulabilirsiniz.
Kitapta benim en beğendiğim kısımlardan birisi kendi depresyon durumunuzu değerlendirebileceğiniz iki tane depresyon ölçeğinin bulunması; Boratav Depresyon Tarama Ölçeği ve Depresif Belirti Envanteri. Bu iki ölçeği kullanarak kendi durumunuzla alakalı daha doğru ve detaylı bilgi edinebilirsiniz. Zaten bu ölçeklerin sonucunu nasıl değerlendireceğiniz ve puanlama bilgisi de kitapta mevcut.
Depresyondan Çıkış Yolu kitabının devamında aslına pek çok kendine yardım kitabında olduğu gibi her bölüm kendinden önceki bölümün üzerine temellendiriliyor. Bu nedenle her bölümü pekiştirerek okuyup sonraki bölüme geçmeniz önemli. Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT) tekniğiyle yazılan kitabın içinde pek çok tekniğin de nasıl uygulanacağı açıklanmış. Doldurulması gereken formlar da kitabın içinde mevcut.
İşin doğrusu depresyonla alakalı daha önce de kendine yardım kitabı okuyup incelemiştim ama Depresyondan Çıkış Yolu kitabı bana daha derli toplu bir kitap gibi geldi. Ne uzun uzun sıkıcı bir anlatımı var ne de kısacık ne olduğunu anlamadan biten kitaplar gibi. Bu açıdan bakıldığında oldukça dengeli yazılmış bir kitap. Bu nedenle de okurken memnun kalacağınızı düşünüyorum.
Kısaca kitabın incelemesi kısaca bu şekilde ve sözü çok uzatmak istemiyorum. Ancak ufak bir detayı sonsöz olarak belirtmek istiyorum. Eğer kitabı alır ve sorunlarınızı çözmek için kullanmayı düşünürseniz içerisinde yapmanız gereken uygulamalar, doldurmanız gereken formlar göreceksiniz. Bunlar gerçekten yapılması gereken görevler. Ancak bu uygulamalar esnasında pek çok zorlukla karşılaşabilirsiniz ki bu çok normal. Bu sorunlara takılıp hayal kırıklığına uğramamak adına kitapta 187. sayfada karşılaşılabilecek sorunlar diye bir kısım var. O kısmı önceden bi okusanız daha iyi olabilir. Ayrıca kendine yardım kitaplarını nasıl okumak gerektiğine dair bir YouTube videomu da buraya bırakıyorum ve ondan da istifade edebileceğiniz kanaatindeyim.